عنوان	روش مدولار در طراحي وب سايت‌ها
نويسنده	حسن ابوالحسنى	تاريخ ارسال	30/05/1381	نام قسمت	فناورى
در طي چندين مقاله سعي مي شود اين روش که در طراحي وب سايتهاي امروزي مورد استفاده قرار مي گيرد را بررسي کنيم. در مقاله حاضر تاکيد بر روي اين ايده بصورت انتزاعي است. همانطوريکه مي دانيم بديهي ترين روش براي توليد وب سايتها ساخت تعدادي فايلhtml و قرار دادن آنها بر روي يک سرور است. اين روشي است که در بسياري از وب سايت‌هاي شخصي که در ابتداي پيدايش وب ساخته شده اند بکار رفته است. در اينجا توليد کننده با دانستن html و يا با استفاده از ابزاري که چنين کدهايي را توليد مي کنند، صفحات خود را مي سازد. براي يک وب سايت ساده با تعداد محدودي از صفحات ايستا شايد اين يک روش قابل قبول باشد. اما امروزه با نسلي از وب سايت‌ها سر و کار داريم که بسيار پيچيده تر هستند. وب سايتهاي امروزي که عمدتا براي شرکت‌هاي تجاري ساخته مي شوند داراي تعداد قابل توجهي از صفحات است. قسمتي يا کل هر يک از اين صفحات بصورت ديناميک بر اساس داده هاي گرفته شده از يک بانک اطلاعاتي ساخته مي شود. همچنين وب سايت بايستي قابليت جستجو در سايت و نمايشي از نقشه سايت را فراهم سازد. مطلبي که به بحث اين مقاله مربوط مي شود اين است که چگونه مي توان چنين نوع سايتهايي را با هزينه اي قابل قبول ساخته و امکان نگهداري از آنرا فراهم ساخت. توضيح اينکه منظور از امکان نگهداري، تغيير در قسمتهايي از صفحات سايت بدون نياز به اعمال تغييرات در تک تک صفحات سايت است. روشي که امروزه براي پاسخ به اين نياز بکار مي رود، روش مدولار است. گرچه نگارنده تعريف استانداردي براي آن پيدا نکرده است، ولي بصورت انتزاعي مي توان گفت که همه وب سايت‌هاي پيشرفته براساس اين ايده شکل گرفته اند. حال ببينيم اين روش چيست؟ اگر به صفحات يک وب سايت نمونه نگاه کنيم متوجه مي شويم که عناصر بسياري در آنها مشترک است. مثلا هر وب سايت معمولا داراي عنصر پيمايش (ناويگيشن) است که عمدتا داراي محتوا، منطق و طراحي مشترکي در اکثر صفحات سايت است. عناصر ديگري از اين قبيل عبارتند از: آگهي ها، فرم جستجو، فرم ثبت نام، فرم ورود به سايت، فرم خروج از سايت. واضح است که بسته به نوع وب سايت عناصر ديگري مي توان يافت که در بسياري از صفحات مشترک هستند. روش مدولار بصورت ساده چيزي غير از تشخيص اين مدول‌ها و طراحي سايت بر اساس آنها نيست. قدم موثر در اين راه، تشخيص قالب صفحات وب سايت است. يک قالب در واقع يک نوعِ صفحه در وب سايت را تعريف مي کند. يک قالب مي تواند در يک يا تعدادي از صفحات سايت مورد استفاده قرار گيرد. بعنوان مثال در يک سايت نمايش دهنده محصولات يک شرکت تجاري، يک قالب اساسي، قالب صفحات کاتالوگ است. اين قالب مشخص مي سازد که در هر صفحه ساخته شده بر اساس اين قالب يک محصول چگونه بايستي نمايش داده شود. قالب ديگر مي تواند قالب نتيجه يک جستجو باشد که تعيين مي کند نتايج را چگونه بايستي نمايش داد. گرچه يک سايت ممکن است شامل هزاران صفحه باشد، ولي تعداد قالبهايي که براي آنها در نظر گرفته مي شود، ممکن است به ده تا هم نرسد. با تشخيص قالب صفحات، اجزاي منطقي هر قالب را مي توان بعنوان مدول‌ها معين کرد. بعنوان مثال به شکل زير نگاه کنيد: در اين قالب مدول‌هاي عام زير قابل تشخيص هستند: - header: شامل عناصر انتخاب زبان، ورود به سايت و جستجو - navigation: پيمايش سايت - footer: لينکهايي به بخش هاي عمومي سايت به غير از اين مدول‌ها که در همه صفحات سايت وجود دارند، مدول‌هاي خاص اين بخش عبارتند از : - اشکال سمت چپ و راست - تصوير محصول انتخاب شده به همراه تصاوير محصولات مربوط - شرحي متني از محصول با مشخص کردن مدول‌ها اولين قدم در توليد سايت برداشته شده است. قدم بعدي انتخاب يا ايجاد محيط نرم‌افزاري است که اجازه ايجاد مدول‌ها و ترکيب آنها به روشي سيستماتيک براي توليد صفحات سايت بصورت ديناميک را ايجاد کند، است. گرچه در اين گفتار وارد جزئيات تکنولوژيهايي که به اين منظور مي توان استفاده کرد نمي شويم ولي بصورت خيلي ساده مي توان طرز کار آنها را بفرم زير تصور کرد. تکنولوژي مورد استفاده به ما اين اجازه را مي دهد که هر مدول را بصورت مستقل پياده سازي و ذخيره سازيم. يک مدول ممکن است تنها شامل عناصر ايستا باشد. به عنوان مثال مدول‌هاي header وfooter در مثال بالا عناصري ايستا هستند. از طرف ديگر مدول‌هايي مي توانند پويا باشند. به اين معني که بر اساس پارامترهايي داده هايي را از يک منبع اطلاعاتي استخراج کرده و بعنوان خروجي ارائه دهند. متداولترين اين نوع مدول‌ها آنهايي هستند که يک عمل پرس و جو از يک بانک اطلاعاتي انجام مي دهند. در هر حال تکنولوژي مورد بحث اين اجازه را مي دهد تا مدول‌هاي ديناميک را معرفي کرده و در هنگام فراخواني پارامترهاي مورد نياز را در اختيار آنها قرار مي دهد. و بالاخره اين امکان وجود دارد تا مشخص کنيم هر صفحه يا هر گروهي از صفحات از چه قالبي استفاده مي کنند. به اين ترتيب هرگاه درخواستي براي يک صفحه ارسال شود، تکنولوژي مورد اشاره قالب صفحه را يافته، مدول‌هاي مورد استفاده در آن قالب را تشخيص داده، براي هر مدول استاتيک محتوا و براي هر مدول ديناميک خروجي آنرا توليد کرده و تمامي آنها را با هم ترکيب نموده تا در نهايت محتواي يک صفحه را توليد کند. اين عبارات تشريحي خيلي انتزاعي و ساده شده از چنين محيطي را نشان مي دهد. در مقالات ديگري به بعضي از متداول ترين تکنولوژيهاي مورد استفاده در اين زمينه اشاره خواهد شد. با در نظر گرفتن توضيحات بالا مزاياي چنين روشي روشن است. اگر سايتي با اين روش ساخته شود، مديريت آن بصورت کارآمد قابل انجام است. مثلا فرض کنيم لازم داريم نوع پيمايش سايت را تغيير دهيم. در اين حالت با تغيير تنها يک مدول بدون نياز به تعيير تک تک صفحات سايت اينکار بصورت خيلي اقتصادي قابل انجام است. مزيت ديگر توسعه يک کتابخانه از مدول‌هايي است که مي تواند در توليد سايتهاي ديگر بدون نياز به هيچ تغييري يا با اندک تغييرات قابل استفاده مجدد باشد. بديهي است که هر چه اين کتابخانه وسيع تر بوده و امکان استفاده مجدد از آن بيشتر باشد، ساخت سايتهاي جديد با هزينه و زمان کمتري انجام خواهد شد. روش مدولار در طراحي وب سايت‌ها، قسمت دوم : فناوري‌ها